Frontal lobların büyüklüğü insan ve diğer primatlarda sosyallikle ilişkilendiriliyor. Sosyal ilişkileri yürütmek yalnız yaşamaya oranla daha fazla çaba gerektiriyor ve bu sürecin daha büyük bir beyinle, özellikle de daha büyük bir frontal korteksle sonuçlandığı düşünülüyor. Frontiers in Neuroanatomy Dergisi’nde yayımlanan makaleye göre ise bu ilişki kedigillerin bazılarında geçerli değil. Örneğin sosyal canlılar olan çitalar küçük bir frontal loba sahipken, yalnız yaşayan leoparların frontal loblarının büyük olduğu görülüyor. Makalede sunulan bulgular, etçillerde beyin anatomisinin, sosyalliğin dışında birçok farklı etmenin etkisi altında olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar vahşi kedilerdeki beyin evrimini etkileyen seçilim baskılarının, primatlardakinden farklı olduğunu ileri sürüyor.
Çalışmada 13 türü temsil eden 75 vahşi kedigil kafatası incelendi. Aslan, çita, puma ve leopar örnekleri içinse daha ayrıntılı analizler yürütüldü. Bu türlerden 11 tanesi yalnız yaşıyor, aslan ve çita ise sosyal canlılar. Araştırmacılar, bilgisayarlı tomografi görüntüleri ve beyin boşluğunu dolduran bilgisayar programları yardımıyla vahşi kedilerin beyin hacimlerini hesapladılar. Elde ettikleri sonuçlar doğrultusunda vahşi kedilerde sosyallikle beyin boyutu arasındaki ilişkiyi incelediler.
Hayatta kalmanın farklı yolları; dişi aslanlar sosyal, çitalar hızlı
Sosyal ve yalnız yaşayan türler arasında beyin boyutu arasında belirgin bir farka rastlanmazken, frontal korteksi içeren beyin bölgeleri arasında farklılık gözlemlendi. Çita ve puma küçük frontal kortekse sahip, leopar ve aslanda ise büyük bir frontal korteks bulunuyor.
En geniş frontal korteks dişi aslanda bulunuyor. Dişi aslanlar çok sosyal canlılar. Yavrularını korumak ve beslemek, büyük hayvanları avlayabilmek ve alanlarını savunmak için birlikte çalışıyorlar. Bunun aksine erkek aslanlar yalnız yaşıyorlar ve bir sürüde ancak birkaç yıl dominant olabiliyorlar. Erkeklere ve diğer vahşi kedilere oranla dişi aslanlardaki geniş frontal korteks, onların sürüdeki yaşamları için gereken bilgileri işlemeleri ile ilişkili olabilir.
Buna karşın, sosyal bir canlı olan çita vahşi kediler arasında en küçük beyin ve en küçük frontal kortekse sahip olan tür. Küçük bir beyin daha hafif ve daha az enerjiye ihtiyaç duyuyor. Bu özelikler çitaların dikkat çekici koşma hızlarına katkıda bulunuyor olabilir. Araştırmacılar, çitaların beyin anatomisinin diğer vahşi kedilerden farklı olduğunu ve bu durumun yüksek hızlardaki koşuya uyum ile açıklanabileceğini belirtiyorlar.
Çalışmada leoparların frontal loblarının ise oldukça büyük olduğu görüldü. Leoparlar yalnız yaşamalarına rağmen, değişen koşullara diğer kedigillerden daha kolay uyum sağlıyorlar. Bu davranış özelliklerini ortaya çıkaran bilişsel yetiler frontal lob boyutuyla ilişkili olabilir.
Kaynak: haber.sol.org.tr