Küçücük içe doğru kıvrık sevimli kulakları, gülümser gibi duran ağzı ve kocaman geniş yuvarlak gözleriyle, en yumuşak tınıda size sakince miyavlayan evinizin yeni sahibi bir Scottish Fold’dan başkası olamaz.
Bir Scottish Fold sahibiyseniz, yukardaki tabloya defalarca şahit olmuşsunuzdur. Scottish ırkı kediler en popüler evcil hayvan sıralamasında ilk 20 ırkdan biridir. Ancak sizinle köpek gibi “at yakala getir” oyunu oynayan, ya da aldığınız oyuncaklarla uzun süre zaman geçirmesini izlemek istiyorsanız bu sevimli kedilerden birine ev sahipliği yapabilirsiniz. Evin kurallarına çok kolay adapte olurlar, kolay öğrenirler. Yavru kedilerin çoğunun yaptığı gibi perdelerde sallanma ya da sürekli birşeyleri dökme gibi sevimli şımarıklıklar scottish kedileri için çok yabancıdır. Onlar daha çok sizinle iletişim kurup birlikte oynamak ister. Uzun süre yalnız kalması gerekirse, evde onun için oyun alanları hazırlayabilirsiniz. Bir topla sıkılmadan keyifle oynayabilirler. O yüzden birçok internet fenomeni kedi, scottish ırkıdır.
Neden Scottish Fold sayısı bu kadar arttı?
11 yıllık Klinisyen Veteriner Hekim olarak, zaman zaman popüler olan ırklara hep denk gelmişimdir. Lassie dizisini izleyen birilerinin evde Collie ırkı köpek besleme isteği karşı konulmazdı. Şu anda Collie ırkı hastalarımız sadece çok ileri yaşlı olanlar. Hiç yavru, ya da genç bir Collie gelmiyor. Biraz üzücü ama modası mı geçti Collielerin? Popüler kültür herşey de olduğu gibi, kendisi için bir moda yaratıyor. Şu anda ise en popüler ırk “Scottish Fold”. Kliniğimize gelen her 10 yavru kediden 5’i scottish fold olmaya başladı. Safkan gelen yavru kedilerin ise neredeyse %90’i bu kocaman gözlü, küçük kulaklı, kibar sesli canlılar olmaya başladı. Neden mi? İşte cevabı, son 6-7 yılda sevimli kedi video çılgınlığının en meşhur kedileri Scottish Fold oluşturdu. Maru, Waffles, Shrampton ve kız kardeşi Bunni. Bu sevimli kediler, aynı Lassie’nin yaptığı gibi ırklarını mükemmel temsil ettiler.
MARU: 2009 da yarım milyon Youtube abonesi vardı. Kafası kese kağıdına sokan maru videosu her izlendiğinde insanları kahkalara boğdu.
WAFFLES: 2014 Kasım ayında Facebook üzerindeki “Waffles The Cat” sayfasında 1,357,558 beğeni ile rekor kırdı.
SHRAMPTON ve BUNNİ: Shrampton, kız kardeşi Bunni ile 40,000 instagram rakipçisi vardı.
Tabiki sayısının tek artışının sebebi, bu meşhur kediler olamaz. Scottish ırkı kediler, çok başarılı bir ev kediliği yaptığı göz ardı edilemez. Tamda hayvan sahiplerinin isteği gibi uslu, sakin, yumuşak mizaçlı, oyun oynamaktan keyif alan, kendi kendine de vakit geçirebilen ve muhteşem masumiyette olmaları onları iyi birer ev kedisi olmaya aday gösterdi.
Kulakların Sırrı
İlk fark edilişi 1961 yılında İskoç bir çiftçi tarafından olmuştur. Kıvrık kulaklı bir kedinin, annesi düz kulaklıdır ve babası bilinmiyordur. Yine de bu farklı kedi genetik olarak sınıflandırılmaya çalışıldıysa da, baba bilinmediği için başarılı olunamamıştır. 1966’da ilk resmi kayıt işlemi yapılmış, ancak 1970’de kulaklardaki şekil bozukluğunun genetik bir kusur ve kulak enfeksiyonu sonucu olduğu, kulak enfeksiyonu yatkınlığı gibi durumlar düşünülerek kayıt kabul işlenmi durdurulumuştur.
Amerika’da genetik çalışmalar Dr. Nail Tood tarafından devam ettirilmiştir ve 1973’de Pensilvanyalı yetiştirici Salle Wolfe Peters ırkın gelişmesine büyük katkıda bulunmuş ve “Cat Fanciers Association” (CFA) tarafından ırk tanımlanmıştır. 1978 yılında da şampiyonluk statüsüne alınmıştır. 1980 yılına kadar uzun tüylü scottish fold (diğer adıyla Higland Fold, Coupari) ırkı kedilerde scottish fold olarak sınıflandırılmıştır.
Ancak daha sonra ACFA, NCFA, ACA, CFF gibi organizasyonlar tarafından da ayrı bir tür olarak kabul edilmiş ve kayıtlara geçirilmiştir.
Dünya Kedi Federasyonu (WCF) için kodlandırma ve sınıflandırma şu şekilde yapılmıştır.
Scottish Fold Shorthair: İskoç Kıvrık Kulaklı kısa Tüylü, WCF Irk Kodu: SFS
Scottish Straight Shorthair: İskoç Dik Kulak Kısa Tüylü, WCF Irk Kodu: SFS 71
Scottish Fold Longhair: İskoç Kıvrık Kulaklı Uzun Tüylü (Highland Fold da denmektedir), WCF Irk Kodu: SFL
Scottish Straight Longhair: İskoç Dik Kulak Uzun Tüylü ( Highland Straight de denmektedir), WCF Irk Kodu: SFL 71
Irk standartı için link: http://www.wcf-online.de/WCF-EN/standard/shorthair/scottish-fold.html
Kıvrık kulaklı olamayı sağlayan gen FD genidir. Kıvrık kulaklı olan kediler, Dünya Kedi Federasyonu kuralları gereğince Scottish Straigh ve British Shorthair kedilerle eşleştirilmesi kabul edilir. Foldx Fold eşleştime sonucunda FDFD gen taşıyan kedilerde yaşamsal çok ciddi hastalıklar görülmektedir. Üreticilerin bilinçsizce bütün bebeklerin kıvrık kulaklı olması düşüncesi ile yaptığı eşleştirmeler sonucunda bebeklerde, “Osteochondrodysplasia (OCD)” kemik ve kıkırdaklarda bozuklupa bağlı hastalıklar şekillenir. Kısa ve kırık boru kuyruk, bacak eklemlerinde ciddi sorunlar gözlenmektedir. Özellikle patiler bilek ve diz kısmında kemik anomalileri, omurga kemikleri arasında yapışıklıklar ve yamukluklar, sırt kamburluğu birçok sorun bilinçsiz üretim sonucunda şekillenebilir. Bu yüzden kıvrık olan bütün kediler, kesinlikle kıvrık olmayan ile çiftleştirilmelidir. Bebekler 4 haftalıkken kulaklarının kıvrılması belirgin olur.
Scottish straight olan kedilerin gen yapısı %99 oranında British Shorthairlar ile benzerlik gösterdiği için görsel açıdan ayırım söz konusu değildir. Yapılan çalışmalarda British ırkı kediler kullanılmasından ötürü gen benzerliği bu boyuta gelmiştir.
Buda Oturuşu
Scottish Kedilerini en sevimli halleri buda oturuşu yaptıkları zamandır. Birçok scottih bu pozisyondayken objektiflere yakalanır. Irka özgü olduğu düşünülür.
Kediniz hangi renk?
Düz Renklerde Scottish Fold: Tek rengin hakim olduğu scottishler, gözleri genelde sarının tonları ve kehribar renklidir. Sadece beyaz olanlarda gözler mavi yada iki farklı renk olabilir. Blue, Lilac, White, BBlack, Fawn (sarımsı Kahve), Chocolate, Red, Cream, Cinnamon olarak adlandırılır.
Renkli Uçlu Scottish Fold: Kulakları, patileri ve kuyrukları renkli, diğer vucüt bölgeleri açık renkli olur. Gözler mavinin belirli tonlarında değişir. Bu bebekler doğduklarında krem yada beyaz renklidir. Soğuk kalan bölgeleri ilerleyen zamanda koyu renk olmaya başlar. Siyamlarda olduğu gibidir. Lilac Point, Blue Point, Seal Point, Red Point renklerinde olabilir.
Gümüş ve Altın Scottish Fold: Kürkünde renk yansımaları vardır. Gözleri genelde yeşil tonlarında olur. Silver Shaded, Golden Shaded
Çizgili Scottish Fold: Desen ve renklerine göre sınıflandırılır. Clasic, Mackerel, Spoted, Ticket desen tiplerinde olabilir. Brown Tabby, Lilac Tabby, Red Tabby, Silver Tabby, Golden Tabby gibi birçok renk mevcuttur.
Tortie Scottish Fold: Neredeyse hepsi dişidir.
İki renklli Scottish Fold: İki farklı renk bulunduran kediler bicolor olarak sınıflandırılır.
Muhteşem güzellikleri ve sakin mizaçlarıyla Scottish Fold Irkı kediler ailemizin birer üyesi olmaya devam edecek gibi görünüyor.
Uz. Vet. Hek.
Eda Özdoğan